Đảng ta là Đảng cầm quyền, lãnh đạo toàn diện tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội; giữ vai trò tiên phong thực hiện sứ mệnh lịch sử lãnh đạo nhân dân xây dựng một xã hội mới tiến bộ vì con người, không còn áp bức, bất công. Lịch sử dân tộc từ khi có Đảng cũng đã chứng minh, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố hàng đầu, quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam qua các thời kỳ.
Chín mươi năm qua, Đảng ta đã xác lập, củng cố và ngày càng nâng cao vai trò lãnh đạo, sức mạnh và uy tín của mình bằng phẩm chất, đạo đức cách mạng, bằng bản lĩnh, trí tuệ, lý luận tiên phong, được nhân dân hết lòng tin yêu; bằng thành quả cách mạng đấu tranh giành độc lập, qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ và gần 40 năm đổi mới. Niềm tin đó được bồi đắp qua thời gian, với sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên qua các thời kỳ đã không ngừng tu dưỡng, gìn giữ; được nuôi dưỡng, vun đắp bằng sự phấn đấu, nỗ lực đóng góp không mệt mỏi; bằng hành động, việc làm, những phẩm chất cao quý của các lớp đảng viên.
Tuy nhiên, nếu niềm tin đó không được Đảng tiếp tục chăm lo, gìn giữ thì có thể sẽ dần mai một. Đảng không chỉ lãnh đạo cách mạng bằng chủ trương, đường lối, bằng công tác tư tưởng, lý luận, mà còn bằng cả hành động tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Nghĩa là, Đảng phải thực sự trong sạch, liêm chính, gương mẫu, giữ mình, thì mới có thể giữ được uy tín, củng cố niềm tin của nhân dân. Muốn vậy, Đảng phải giữ được cốt cách, ngăn chặn được sự tư lợi, vun vén cá nhân và cũng có nghĩa là Đảng phải làm gương. Đảng phải coi đấu tranh phòng, chống tham nhũng là một nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, cần được tiến hành thường xuyên, liên tục, lâu dài, quyết liệt, với quyết tâm cao; đưa cả xã hội cùng vào cuộc, từ trên xuống dưới cùng chung sức, đồng lòng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhắc nhở, Đảng phải gột rửa chủ nghĩa cá nhân, bởi chủ nghĩa cá nhân là “kẻ thù hung ác của đạo đức cách mạng, của chủ nghĩa xã hội”. Nếu cán bộ, đảng viên bị chủ nghĩa cá nhân chi phối thì sẽ lợi dụng cơ quan, đơn vị, tổ chức, lợi dụng chức quyền để mưu cầu lợi ích cá nhân, lúc đó tập thể, tổ chức chỉ còn là cái bình phong để che đậy động cơ và hành vi cá nhân chủ nghĩa. Họ sẵn sàng “liên minh” với nhau thành những “đường dây”, nhóm lợi ích để đục khoét của cải của Nhà nước, của tập thể. Người nhấn mạnh: “Tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu” là “kẻ thù khá nguy hiểm, vì nó không mang gươm mang súng, mà nó nằm trong các tổ chức của ta, để làm hỏng công việc của ta... làm hỏng tinh thần trong sạch và ý chí khắc khổ của cán bộ ta. Nó phá hoại đạo đức cách mạng của ta là cần, kiệm, liêm, chính”. Đây là một vấn đề hết sức nguy hiểm, gây nhức nhối trong xã hội, là nỗi đau của Đảng. Do đó, trách nhiệm phòng, chống tham nhũng, tiêu cực quét sạch chủ nghĩa cá nhân là việc phải làm trước tiên của Đảng và các tổ chức của Đảng.
Hiện nay, không ít đảng viên có khuynh hướng xa rời chính trị, chạy theo những giá trị vật chất, lợi dụng chức quyền và cương vị công tác để tham nhũng, nhận hối lộ, làm giàu bất chính. Một bộ phận không nhỏ cán bộ sống buông thả, thực dụng, xa hoa, hưởng lạc, coi đồng tiền là trên hết; tình trạng tham nhũng trong cán bộ, kể cả cán bộ cấp cao, trở thành vấn đề nhức nhối của Đảng, của toàn xã hội, làm giảm sút nghiêm trọng niềm tin của nhân dân đối với Đảng.
Đảng chỉ rõ thực trạng đó là sự “suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài...”. Nếu không kịp thời chấn chỉnh, khắc phục, sửa chữa sẽ là thách thức lớn đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ. Do đó, Đảng phải ra sức tập trung chỉ đạo công tác phòng, chống tham nhũng, để không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin trong Đảng và trong nhân dân. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII đã nhấn mạnh: “Các cấp ủy đảng và người đứng đầu các cấp, các ngành từ Trung ương đến cơ sở phải chịu trách nhiệm chống tham nhũng ở nơi mình phụ trách”; Đại hội XII của Đảng tiếp tục nhấn mạnh: “Xác định đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng, đồng thời là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, lâu dài; là trách nhiệm của các cấp ủy đảng, trước hết là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền và của toàn bộ hệ thống chính trị”(5).
Vì vậy, các cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị phải coi trọng công tác phòng, chống tham nhũng; xem đây là một nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện; phải cam kết về sự liêm khiết và kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng một cách có hiệu quả.
Thứ nhất, bổ sung, hoàn thiện chặt chẽ hệ thống thể chế, cơ chế, chính sách, không tạo ra kẽ hở để cho những cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức thoái hóa, biến chất lợi dụng thực hiện hành vi tham nhũng, lãng phí. Trong đó, tập trung xây dựng hệ thống chỉ thị, kết luận, nghị quyết, đề án quan trọng của Đảng về công tác phòng, chống tham nhũng; đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện thể chế về kinh tế - xã hội và phòng, chống tham nhũng, từng bước hình thành cơ chế phòng ngừa tham nhũng. Đại hội XII đã chỉ rõ, nguyên nhân dẫn tới tham nhũng là do “chưa chế định rõ, đồng bộ, hiệu quả cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực nhà nước ở các cấp... Chưa khắc phục được sự chồng chéo, vướng mắc về chức năng, nhiệm vụ giữa các thiết chế, làm ảnh hưởng tới sự thống nhất quyền lực nhà nước... Hệ thống pháp luật thiếu đồng bộ, nhiều nội dung chưa đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền, còn chồng chéo...”. Do đó, muốn bịt kín được những “khoảng trống”, “kẽ hở” để “không thể tham nhũng, không dám tham nhũng” thì cần phải hoàn thiện các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phải xem việc hoàn thiện thể chế là một nhiệm vụ chiến lược, “là khâu đột phá quan trọng, tạo động lực để phát triển nhanh và bền vững”.
Thứ hai, thực hiện tốt công tác cán bộ. Một mặt, cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, là gốc của mọi công việc. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”. Mặt khác, tham nhũng lại chủ yếu do người có chức vụ đã lợi dụng quyền hạn để trục lợi, tham nhũng, diễn ra ở “một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp”.
Thứ ba, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng. Đây là nhân tố quan trọng bảo đảm thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đồng thời, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; giữ gìn sự trong sạch về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ, đảng viên, ngăn chặn và đẩy lùi những biểu hiện suy thoái, tiêu cực, góp phần quan trọng để thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng.
Thứ tư, Đảng phải nêu gương. Các tổ chức đảng và mỗi cán bộ, đảng viên phải tiên phong, gương mẫu trong đạo đức và lối sống, kết hợp hài hòa giữa lợi ích riêng và lợi ích chung; khi lợi ích riêng mâu thuẫn với lợi ích chung thì phải đặt lợi ích chung lên trên hết, trước hết. Đây là nhân tố góp phần tạo nên uy tín của cán bộ, uy tín của Đảng với nhân dân và góp phần bảo đảm vị thế cầm quyền của Đảng trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Nếu Đảng không vững vàng về chính trị, không chặt chẽ về tổ chức, không trong sạch về đạo đức, lối sống thì không thể đủ năng lực, uy tín để lãnh đạo cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhắc nhở: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”, và “muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”.